فرمت : WORD                                                         تعداد صفحه :89

- نقش مضاعف مطبوعات

- موضوعات عامه پسند

- نقش تاًثير عكس در گزارش هاي جنايي

- يك ماجراي تاريخي و استثنايي از عكاسي جنايي در مطبوعات

- آيا رسانه هاي مشوق جنايت هستند

نقش مضاعف مطبوعات

اهميت مطبوعات و نقش آن در ابعاد گوناگون زندگي افراد انساني وشكل دهي افكار و انيشه ها غيرقابل انكار است. يكي از اصيل ترين و آموزش دهنده ترين پديده هايي كه براي جوامع بشري قابل تصور است مطبوعات مي باشند كه با نشر مطالب ارزنده بر آگاهي ها و معلومات عموم مي افزايند وباعث تنوير افكار و انديشه ها مي شوند و در جامعه دگرگونيهايي را به وجود آوردند كه با نياز زمان هماهنگ باشد. وليكن عليرغم نقش مثبت مطبوعات در ابعاد ذكر شده و ساير وجوه همچون اطلاع رساني، فرهنگ سازي و… آيا اين پديده منفي از خود بر جاي گذارد و اين امر چگونه ميسر مي شود؟

بعضي از جامعه شناسان و جرم شناسان انتشار جنجالي و مصور دزديها و جنايات و ماجراهاي خلاف عفت و هتك ناموسي را در مطبوعات ، از اين نظر كه ممكن است مورد تقليد قرار گيرد زيان آور مي دانند. در صورتي كه عده اي ديگر از نظر تقويت حس عدالتخواهي و مبارزه با جرم و جنايت آن را بدون ضرر و حتي مفيد مي دانند و عقيده دارند چون مطبوعات وسيلة ارتباط عمومي و وسيله خبري هستند اخبار را هر چه باشد چه خوب و چه بد بايد در معرض اطلاع عموم بگذارند و در نتيجه مردم با روش قضايي و چگونگي آن نيز آگاهي يابند.

موضوعات عامه پسند

در ميان وقايع مختلف اجتماعي موضوع ها و مسائل متعددي مي توان يافت كه از نقطه نظر عاطفي و احساسي، عامه مردم را تحت تاًثير قرار مي دهند و در صورتي كه مطبوعات آنها را منعكس سازند، خوانندگان فراواني پيدا مي كنند. به همين دليل در بسياري از ممالك جهان روزنامه هاي پرتيتراژ آنهايي هستند كه اينگونه اخبار را منتشر مي سازند و مورد استقبال عامه كم سواد واقع مي شوند.

مسائل مورد علاقه در اطراف كانون هاي عاطفي و احساسي مختلفي دور مي زند كه بعضي از آنها عبارتند از:

مرگ، فوت شخصيت هاي بزرگ، تمام مرگ هاي ناگهاني و غير عادي (جنايات، خودكشي ها و مرگ هاي ناشي از حوادث) بيماريها و…

حوادث غير عادي: سوانح طبيعي، معجزه ها و كارهاي عجيب مافوق تصور، غول و جن و پري.

روابط عاشقي و اميال جنسي: ازدواج، طلاق، تولد، جنايات جنسي، داستان هاي عشقي، روابط عشقي غير معمولي و…

اختلافات بشري، پول و ثروت، نيكي، رحم و شفقت و…

بديهي است كه مسائل فوق در بسياري موارد ممكن است با يكديگر تركيب شوند و ارزش و اهميت بيشتري پيدا كنند، همانطور كه امكان دارد در خط نزولي علاقه ها نيز علاقه ها و منابع خود شخص با علاقه ها و منافع نزديكان و همسايگان و هموطنان مشترك باشد و بر اهميت خبر بيفزايد.

به طور مثال اختلافات مالي ممكن است به دزدي و قتل بكشد. هوس ها و اميال جنسي در صورتي كه با مهرباني و شفقت تواًم گردد سبب فريب و پشيماني مي شود. لازم به توضيح است كه اگر وضع يكي از افراد مورد محبت انسان با مسائل مورد علاقه او تركيب شود، مثلاً يك شخصيت بزرگ جهاني با يك ستاره سينما ازدواج كند، خبري هيجان انگيز پديد مي آيد. بطور كلي تمام مطالبي كه احساسات مختلف انسان را تحت تاًثير قرار دهند از جهت جلب توجه افراد براي مطبوعات اهميت فراوان دارند،

نقش وتاًثير عكس در گزارش هاي جنايي

تصاويري كه از صحنه هاي جنايت گرفته مي شوند توجه خوانندگان و بينندگان را جلب مي كنند. فيلم هاي تلويزيوني كه در آنها از افراد پليس و اعمالشان تصاويري نشان داده مي شود، جزء پربيننده ترين برنامه هاي تلويزيوني است… رواج اين فيلم ها، خود في نفسه اثبات كننده و نشان دهنده اشتياق لجام گسيخته و علاقمندي بيش از حد مردم به ديدن جنايت و قتل است.

عكس هاي خبري واقعي، بيننده را از دنياي خيالي نماهاي تلويزيوني به حادثه اصلي و واقعي كه در خيابان رخ داده است سوق مي دهد، عكس هاي جنايتكاران كه در روزنامه ها چاپ مي شود حكم هشداري است به بيننده كه: تبهكاران در شب، در روز و در نيمه شب هم بيكار نمي نشينند، پس نمي توان با عوض كردن ايستگاه و يا خاموش كردن تلويزيون مانع اعمال آنها شد. عكس هاي خبري، بر اين نكته تأكيد مي دارند كه جنايت همچنان بزرگترين مشكل هركوي و برزن است، وقتي خوانندگان روزنامه ها، خياباني را كه روز قبل يك مرد در آن تير خورده است مشاهده مي كنند و مي بينند همان خياباني است كه آنها نيز از آن عبور كرده و گذرشان به آن افتاده است، يا بانكي را مشاهده مي كنند كه سارقي با تسليم كردن كاركنانش تمام موجودي آن را به سرقت برده و اتفاقاً آنها نيز پول هاي خود را در آنجا به وديعه مي سپارند آن وقت آمار بالاي بزهكاريها در جامعه معني ملموس و عيني تري براي آنها پيدا مي كند.

استفاده مداوم بعضي سردبيران از اين گونه عكس ها، كنجكاوي هاي سيري ناپذير مردم براي ديدن تصاوير جنايت را بيشتر دامن مي زند. خوانندگاني كه براي ديدن عكسي از يك محكوم فراري رغبت نشان ندهند و براي ديدن تصوير آدمي كه به صندوق يك خواروبار فروشي دستبرد زده بي علاقه باشند واقعاً نادرست است.

شايد كنجكاوي خوانندگان روزنامه درباره عكس حوادث جنايي، ريشه در اين باور و اعتقاد قديمي- ولي به خطا- داشته باشد كه جانيان از نظر ظاهر با افراد معمولي متفاوت اند. اگر چه روانشناسان، نظريه «چهره جنايتكارانه» را در كرده وبي مورد مي دانند، اما خوانندگان شكاك دقت مي كنند تاببينند آيا محكوم چشم هايش نزديك به هم و يا ابروهايش پايين افتاده است يا نه؟ بهر حال، عليرغم تعجب پايان ناپذير خريدار روزنامه، از شنيدن اين خبر، بايد گفت كه جنايتكاران افرادي كاملاً عادي اند.

تصاويري كه از قتل ها و ضرب و شتم گرفته مي شود نه تنها احساسات خوانندگان را تهييج مي كنند و كنجكاوي آنها را فرو مي نشانند، بلكه اطلاعاتي در اختيار ما مي گذارند كه از روي متن و نوشته به دشواري مي توان كسب كرد.

عكس هايي كه معتادان موادمخدر گرفته مي شود نشانگر آن است كه مثلاً ده تن مادة مخدر ماري جوانا حقيقتاً چقدر مي تواند خانمان برانداز باشد. عكس هايي كه مثلاً از يك كمينگاه گرفته مي شود، نشان مي دهد يك تيرانداز از چه فاصلة نزديكي به قرباني ها شليك كرده است، تصوير تك چهره يك دزد نشانگر آن است كه قيافه مادربزرگي كه به 5 بانك دستبرد زده چقدر غلط انداز و گول زننده بوده است.

نويسنده وقايع خبري، در قياس با كاري كه يك عكس سادة خبري براي تشريح و توصيف يك صحنه جنايت، انجام مي دهد، وقت بيشتري بايد صرف كند. يافتن لغات و كلمات مناسب براي تشريح و توصيف صحنه مورد نظر ساعت ها وقت لازم دارد.

گاهي عكس هاي جنايي داراي اهميتي فراتر از ارزش خبري هستند. بيانگر نكاتي هستند به مراتب ظريف تر و مهم تر از گزارشي كه بازگو مي كنند، از آنجا كه عكاسان به ندرت از مراحل مختلف يك جنايت يا يك دستگيري واقعي عكس مي گيرند؛ بنابراين سردبيران، اين گونه عكس هاي ناياب را بدون در نظرگرفتن ميزان اهميتي كه آن حوادث ممكن است داشته باشند در صفحه اول روزنامه ها چاپ مي كنند. ارزش عكس خبري تنها در اهميت جنايت با عجيب وغريب بودن جرم محدود نمي شود بلكه فوريت و تازگي عكس هاي گرفته شده نيز در اهميت آن دخيل اند.

سؤال منطقي (آيا رسانه ها مشوق جنايت هستند؟)

هنگامي مجرم يا جنايتكار مرتكب جرم يا جنايتي مي شود كه منطبق با روش ارائه شده در رسانه هاي جمعي باشد، بطور طبيعي اين سؤال در مغز زنده مي شود:

آيا رسانه ها مشوق اين امر بوده اند؟

مسئله دراين حقيقت است كه در سالهاي اخير جنايت و جنحه و طور روزافزوني بالا رفته ، زندگي روزمره مردم نيز مورد هجوم راديو و تلويزيون و ساير رسانه ها از جمله مطبوعات قرار گرفته است.

به هر مطالعات پيگير در اين خصوص به روشني نشان مي دهند كه مسئله مزبور غامض نيز هست، امكان يافتن پاسخي در چند خط به اين سؤال وجود ندارد، اما شايان مطالعه و توجه دقيق مي باشد.